Informacje szczegółowe
ZIR-PRIORITY to system umożliwiający priorytetową obsługę zarówno pojazdów transportu zbiorowego, jak i pojazdów uprzywilejowanych, często przemieszczających się przez miasto w celu ratowania życia.
Transport zbiorowy
Zaczęliśmy ambitnie, bo na rodzinnym Śląsku. Dlaczego ambitnie? Ze względu na charakter transportu zbiorowego w naszym województwie, za który odpowiada ZTM (link), który koordynuje pracę transportu zbiorowy w 56 miastach i gminach. Każda z gmin ma inny system sterownia ruchem bądź nie ma go wcale i priorytet musi mieć możliwość realizacji lokalnej, czyli przez sterownik sygnalizacji. Dodatkowo ZTM jest jedynie organizatorem transportu, a nie przewoźnikiem, przewoźnicy realizujący transport na poszczególnych liniach są wybierani w przetargach – skutkuje to dużą rotacją pojazdów dlatego ich doposażanie jest problematyczne. Dzięki takim wymogom system ZIR-PRIORITY jest bardzo elastyczny i skalowany i może zostać wdrożony w dowolnym mieście również poza Śląskiem.
W 2014 roku w ramach wdrażania priorytetu w Gliwicach, planowaliśmy zastosowanie systemu opartego o IoT (Internet Rzeczy), próbując wykorzystać urządzenia i modemy już zainstalowane w pojazdach. Wtedy okazało się to niemożliwe – dane aktualizowały się ze zbyt dużym opóźnieniem i miały niską rozdzielczość . Wtedy zdecydowaliśmy się na instalację Radiomodemów Krótkiego Zasięgu (RKZ) w pojazdach najczęściej użytkowanych na terenie Gliwic i na skrzyżowaniach. Takie rozwiązanie, stosowane do dzisiaj, pozwoliło nam osiągnąć najlepsze rezultaty, jeżeli chodzi o aktualność i częstotliwość danych.
W roku 2018 w ramach wdrażania przez naszego partnera systemu ITS na terenie miasta Chorzowów byliśmy odpowiedzialni za zaopatrywanie systemu sterowania ruchem w dane, niezbędne do nadawania priorytetu. Ze względu na charakter miasta (tranzytowe) nie było możliwości wytypowania pojazdów, które przejeżdżają przez Chorzów, dlatego system został oparty o rozwiązania IoT, dzięki czemu żadne urządzenia nie musiały być montowane w pojazdach, jak i na skrzyżowaniach.
Rozwiązanie loT pozwala na przekazywanie danych nie tylko do systemów ITS, ale również bezpośrednio do sterowników sygnalizacji, które na tej podstawie mogą nadawać priorytet. To sprawia, że korzystanie z systemu priorytetu jest możliwe również w miasteczkach i gminach, które nie posiadają systemu ITS.
Niezależnie od metody realizacji systemu priorytetu jego nadawanie może być uzależnione od opóźnień w stosunku do rozkładu jazdy, czy linii, jaką dany pojazd obsługuje bądź wlotu skrzyżowania, na którym się pojawił.
Pojazdy uprzywilejowane
Pojazdy uprzywilejowane nie są wyposażone w żaden standaryzowany system nadzorujący ich przemieszczanie się, więc żeby obsługiwać je priorytetowo, konieczne jest wyposażenie ich w RKZ wraz z odpowiednim oprogramowaniem. Po stronie skrzyżowania wykorzystywane są dokładnie te same urządzenia, które w „priorytecie” transportu zbiorowego.
Priorytet transportu publicznego jest bezobsługowy z punktu widzenia kierowcy. Ze względów bezpieczeństwa w pojazdach uprzywilejowanych to kierowca podejmuje decyzję o skorzystaniu z systemu, jednak zaangażowanie kierowcy jest ograniczone do jednokrotnego podjęcia decyzji dla całej trasy przejazdu. Żądanie priorytetu realizowane za pomocą pilota zamontowanego w pojeździe.
Priorytet nadawany jest w dwóch modelach: ,,wszystko czerwone”, czyli wszystkie sygnalizatory nadają sygnał czerwony, a tarcza skrzyżowania jest „oczyszczana” z pojazdów. Pojazd uprzywilejowany omija oczekujące pojazdy i bezpiecznie przejeżdża przez skrzyżowanie. Kolejny priorytet, tak nazywany ,,zielony wlot” powoduje, że wszystkie sygnalizatory na wlocie, do którego zbliża się pojazd uprzywilejowany, wyświetlają sygnał zielony, a pozostałe pojazdy, będące przed pojazdem uprzywilejowanym, przejeżdżają przez skrzyżowanie torując przejazd pojazdowi uprzywilejowanemu.
Oprogramowanie do zarządzania systemem priorytetu dostępne również w modelu SaaS.